Katedrala Srca Isusova - İsa'nın Kalbi Katedrali

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali, Saraybosna'nın merkezinde gezilecek yerler arasında olan, 1884-1889 yılları arasında inşa edilen bir Roma Katolik Katedrali. Kutsal Kalp ve Saraybosna Katedrali isimleriyle de adlandırılan Katedrala Srca Isusova, Bosna Hersek'teki en büyük katedral olma özelliği taşıyor. Şehrin tarihi çarşısı olan Başçarşı'da bulunan katedralin görkemli bir mimariye sahip. 

İsa'nın Kutsal Kalbi Katedrali, Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'nın dini ve mimari açıdan önemli bir simgesidir. Katedral, ülkenin ana Katolik katedrali olup, Bosna'nın Katolik cemaatinin merkezi konumundadır. Aynı zamanda tapınak, Vrhbosna Başpiskoposluğu'nun katedralidir. Katedralin tarihi 1881 yılında başlamış, inşaatı birkaç yıl süren bir süreç sonucunda tamamlanmıştır. İnşaat sırasında mimari anlamda özgün ve dikkat çekici unsurlar kullanılmıştır.

Katedralin mimarisi, neo-Roman ve Neo-Gotik tarzın birleşimini yansıtmaktadır. Mimar Josip Vancaš tarafından tasarlanan proje, bölgenin dini ve kültürel dokusunu yansıtmak üzere özenle oluşturulmuştur. İnşaat süreci beş yıl kadar sürmüş ve haç şeklinde bir plana sahip olan katedral inşa edilmiştir. Genel olarak katedralin uzunluğu 41.9 metre, genişliği 21.3 metredir. Cephe, iki kare kule ve bir saat ile süslenmiştir.

Katedralin iç mekanı da dikkat çekicidir. Kutsal alan, beyaz mermerden yapılan sunak ile vurgulanmaktadır. Sunağın üzerindeki İsa'nın Kutsal Kalbi heykeli, katedralin adını taşıyan tema ile uyumludur. Ayrıca iç mekanı süsleyen vitray pencereler, İncil sahnelerini ve Katolik inancının kahramanlarını anlatan renkli tasvirleri içermektedir.

Tarihsel bir perspektiften bakıldığında, İsa'nın Kutsal Kalbi Katedrali, Bosna-Hersek iç savaşı sırasında zarar görmüş ancak hızlı bir şekilde restore edilmiştir. Bu restore edilen katedral, Papa II. John Paul tarafından ziyaret edilmiş ve Katolik Kilisesi'nin önemli bir merkezi olarak işlev görmeye devam etmiştir.

Katedral, Saraybosna'nın doğusunda, Marcale Pazarı'nın yanında yer almaktadır. Ulaşım için çeşitli toplu taşıma seçenekleri bulunmaktadır.

Aynı zamanda, Hırvatistan'ın Zagreb şehrinde de İsa'nın Kalbi Bazilikası adını taşıyan bir başka Katolik kilisesi bulunmaktadır. Bu bazilika, Neo-Barok tarzda tasarlanmış olup, Hırvat mimar Janko Holjac tarafından inşa edilmiştir. Başpiskopos Josip Stadler'in girişimiyle yapılan bu bazilika, 1902 yılında tamamlanmıştır. İç mekanında Kutsanmış Ivan Merz'in mezarı da bulunmaktadır.

Her iki katedral de mimari açıdan benzersiz özelliklere sahip olup, Katolik inancının ve kültürel mirasın önemli birer sembolüdür.

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali Nerede?

Katedrala Srca Isusova (İsa’nın Kalbi Katedral), Saraybosna'nın doğusunda, Marcale pazarının yakınında konumlanmıştır. 

Saraybosna Gezilecek Yerler, Saraybosna Kuşatması ve Tarihi Gezi Planı,  Saraybosna Travnik Gezi Planı gibi rotaları inceleyebilir, dilerseniz ilgili sayfadan kendi Gezi Planınızı oluşturabilirsiniz.

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali’ne Nasıl Gidilir?

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali’ne, şehir içi tramvay hatlarıyla Başçarşı veya Titova Caddesi üzerindeki duraklarda inerek Katedrale doğru yürüyebilirsiniz. En yakın toplu taşıma durakları arasında 31e numaralı otobüs ve 1, 2, 3, 5 numaralı tramvayların Katedral durağı bulunmaktadır.

Özel araçlarınızla gidiyorsanız eğer, Başçarşı’da uygun araç park yerlerine aracınızı park edip yürüyerek ulaşabilirsiniz.

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali Tarihi

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali tarihi, 1881 yılında Vrkhbosny piskoposluğu, arşidesosunun statüsünü aldığında, Katedrala Srca Isusova (İsa'nın Kalbi Katedrali) adıyla bilinen katedral ortaya çıkar. Bu önemli gelişme Balkanlar'ın dini sahnesini değiştirme gücüne sahip olmasa da, Latin ritüeline dayanan Katolik Piskoposluğu'nun yeni bir kilise kurma kararı almasına yol açar. Sonucunda İsa'nın Kutsal Kalbi Katedrali projesi doğar ve 14 Eylül 1889'da bu yeni Katolik kilisesi inşa edilir.

Zil, Katolik kiliselerinin önemli bir öğesidir ve bu beşinci katedralde de yer alır. Bu çanlar, Sloven halkından gelen bağışlarla sağlanır ve Tapınak'a armağan edilir. Ljubljana'da toplanan bağışlarla çanlar temin edilir. Bu şekilde Katolik topluluk, başpiskoposun kararını onaylayarak yeni bir kilisenin inşasını ve sevinçlerini ifade etmeyi amaçlar.

İç savaş sırasında katedral

Bosna'daki iç savaş birçok tarihi ve kültürel eseri acımasızca tahrip eder ancak İsa'nın Kutsal Kalbi Katedrali bu talihsizliği pek yaşamaz. Sadece bombardımanından biraz etkilenir bu yüzden iyileştirme süreci pek fazla para ve zaman almaz. Katedral restore edildikten sonra Katolik Kilisesi ve Vrkhbosny Başpiskoposu yaşamında bir dönüm noktası olan Papa II. John Paul tarafından ziyaret edilir ve tekrar kullanıma açılır.

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali Mimari Özellikleri

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali mimari özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Mimar Josip Vantsas'ın tasarımında, Neo-Gotik ve neo-Roman unsurlar birleştirilerek yeni teknikler kullanılmıştır. İnşa süreci beş yıl süren katedral, enine nef ve üç nefli bir plana sahiptir. Katedralin genişliği 21.3 metre, uzunluğu ise 41.9 metredir. 
• İç uzunluk 37.65 metre, genişlik ise 18.10 metredir. Cephe, iki kule ile çevrilmiş olup her bir kule 43.20 metredir. Çatılar basit keskin piramitler şeklindedir ve yan nefler güneye doğru uzanırken, orta nef cepheye doğru genişlemektedir.
• Çatı seviyesindeki cephenin üst bölümünde, beş kemerli bir girinti yer almaktadır. Bu girintide, kumtaşı çerçeveler içinde dört kör ve bir açık kemer bulunur. Bu bölümün hemen altında büyük bir kör kemer ve içinde sekiz yapraklı bir rozet bulunmaktadır, bu detaylar iki ayrı Gotik unsurdan türetilmiştir.
• Batı kulesinin zemin katında vaftizhane bulunurken, doğu kulesinde ise koroya ve çanlara çıkış için bir merdiven yer almaktadır. Bu kapının üzerindeki kemerde taştan yapılmış bir kronogram yazısı bulunmaktadır.
• Katedralin cephesinde, Gotik tarzın ayırt edici özelliği olan bir pencere ve üçgen bir alınlık görülmektedir. Bu öğeler, mimarlar tarafından büyük bir ilgiyle ele alınmıştır. Tarzın daha az önemli bir özelliği ise, büyük bir sanat eseri niteliğindeki vitray pencerelerdir.
• Ana vitray camı, İncil'in kilit anlarından biri olan Longinus tarafından İsa'nın çarmıha gerilmesini tasvir etmektedir. Kenar vitray pencerelerinde ise "Son Akşam Yemeği" ve "İsa'nın Evrenin Kralı"na ait sahneler yer almaktadır.
• Binanın içinde Katolik inancının önemli figürlerine adanmış küçük vitray pencereleri de bulunmaktadır. Margarita Maria Alakok ve Julianna Liege gibi kahramanlar bu pencerelerde temsil edilmektedir. Ancak en dikkat çekici vitray pencereler, binanın iç kısmını tamamen kaplayanlardır. Bu pencerelerden içeri giren renkli ışınlar, İncil kahramanlarının hikâyelerini canlandıran renkli camların yansımasını oluşturur.
• Tapınağın "kalbi", İtalya'dan getirilen beyaz mermerden yapılmış sunaktır. İsa'nın Kutsal Kalbe işaret ettiği gibi, sunak üzerine yerleştirilen heykel güçlü bir mesajı ifade eder. Sunağın etrafı aziz heykelleri ile çevrilidir ve beyaz mermer süslü oymalarla detaylandırılmıştır.

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali Çevresinde Gidilecek Yerler

• Başçarşı (Baščaršija): Şehrin merkez çarşısı olan Başçarşı, antika eşya satan dükkânlar, caféler, restoranlar, kahvehaneler ve hediyelik eşya dükkânlarının yanı sıra Gazi Hüsrev Bey'e ait camiler, hanlar ve medreseler gibi birçok önemli yapının bulunduğu bir bölgedir.
• Sebil (Sebilj): Osmanlı'nın Boşnak vezirlerinden Mehmet Paşa Kukavitsa tarafından 1753 yılında inşa edilen Sebil, Başçarşı'nın üst kısmında yer almaktadır. Bu sebilin Belgrad'da ve Amerika'da olmak üzere iki kopyası daha bulunmaktadır. 
• Saat Kulesi (Sahat Kula): 17. yüzyılda inşa edilen Saat Kulesi, yangın nedeniyle büyük hasar görmüş ve 1762 yılında restore edilmiştir. Şehrin tarihine tanıklık eden bu kule, zamanla restore edilerek ayakta kalmış önemli yapılar arasındadır.
• Gazi Hüsrev Bey Camii (Gazi Husrev-Begova Džamija): Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan'a inşa ettirilen camii, Bosna Savaşı sırasında zarar görmüş ancak 1996 yılında aslına uygun bir şekilde restore edilmiştir.
• Gazi Hüsrev Bey Medresesi: Bosna Hersek'in ilk eğitim kurumu olan Gazi Hüsrev Bey Medresesi, kurulduğu günden bugüne, savaş dönemi dâhil olmak üzere kesintisiz olarak eğitim veren bir kurumdur. Sultan 2. Bayezit'in torunu ve Semendire Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1537 yılında inşa ettirilmiştir.
• Moriç Hann ya da Moriça Han: Halk arasında "Han-ı Atik" olarak bilinen Morić Han, medresenin biraz ilerisinde yer alır. 1551 yılında inşa edilen han, 1697 yılında çıkan bir yangın sonrasında restore edilmiştir. Han, kafelerin yanı sıra otantik kilim ve benzeri eşyaların satıldığı dükkânlara da ev sahipliği yapmaktadır.
• Bezistan: Rüstem Paşa tarafından 1551 yılında Bursa İpeği satışı için inşa edilen kapalı pazar yeri, günümüzde Saraybosna Müzesi olarak da hizmet vermektedir.
• Saraybosna Katedrali (Katedrala Srca Isusova): 1889 yılında Paris'teki Notre Dame Katedrali'nden esinlenerek yapılan katedral, İsa’nın Yüce Kalbi Katedrali olarak da anılmaktadır. Şehirdeki Katolik cemaatinin merkezi olarak kabul edilen bu katedral, Ferhadiye Caddesi üzerinde bulunmaktadır ve Gazi Hüsrev Bey Cami'ne yürüyerek 2 dakikalık mesafededir.
• Kutsal Ana Cemaat Kilisesi (Saborna crkva u Sarajevu): Orta Avrupa'nın en büyük Ortodoks kiliselerinden biri olan Kutsal Ana Cemaat Kilisesi'nin bahçesinde Çok Kültürlü Adam Heykeli bulunmaktadır. Beş minaresiyle dikkat çeken kilisenin bir bölümü günümüzde İktisat Fakültesi olarak kullanılmaktadır.
• Saraybosna Belediye Binası (Gradska Vijećnica Sarajevo): Başçarşı'nın en uç noktasında, Obala Kulina Bana Caddesi üzerinde yer alan Vijećnica, Avusturya-Macaristan döneminde inşa edilmiş ve öncelikle belediye binası olarak kullanılmış, ardından millî kütüphane olarak görev yapmıştır. "Saraybosna'nın hafızası" olarak bilinen bu bina, Bosna Savaşı sırasında Sırp bombardımanına maruz kalmış, ağır hasar görmüş ve 2 milyondan fazla tarihi belge ve kitap küle dönmüştür. 2014 yılında restore edilen Vijećnica, günümüzde müze olarak ziyaretçilere hizmet vermektedir.

• Sönmeyen Ateş Anıtı (Vječna Vatra): Mareşal Tito Bulvarı ile Ferhadiye Caddesi'nin kesiştiği noktada yer alan bu anıt, 2. Dünya Savaşı'nda hayatını kaybedenlerin anısına inşa edilmiştir. Anıtta yanan ateş, Bosna Savaşı ve bazı trafik kazaları dışında hiç sönmemiştir.

Anıt üzerinde Yugoslavya bayrağı renklerinde şu ifadeler yer alıyor:

“Cesareti ve birlikte dökülen kanlarıyla, Bosnalı, Hersekli, Hırvat, Karadağlı ve Sırp tugaylardan oluşan Yugoslavya Ulusal Ordusu: Müslüman, Sırp ve Hırvat vatanseverler ile 6 Nisan 1945’te Bosna Hersek Cumhuriyeti’ni kurtardı. Bu zafer için canını feda edenlere, sonsuz şükran ve minnetle…”

Katedrala Srca Isusova - İsa’nın Kalbi Katedrali Ziyaret Saatleri

Pazartesi günleri kapalı olan katedral 09.00-17.30 saatleri arasında ziyarete açık.