Erzurum Saat Kulesi

Erzurum'da İslami döneme ait en eski eserlerden biri olarak kabul edilir. Kale içinden girilmekte. Mimarisi korunmuş bir eser genel olarak, o yönüyle güzel. Fakat içerisinde ziyaretçilerin bir şeyler karalaması ve tarihi yapıya zarar vermsi dokuyu bozmuş. Yukarıya çıkmak baya yorucu olsada manzaraya değiyor. Kaleye girişte verilen giriş biletinde Erzurum Kalesi ve Tespi minare (Saat kulesi) yazmamakta( görseli ve bilgisi de yok). Gittiğim birçok yerin hatırası olarak sakladığım giriş biletinde yazan ibareler ve tanımlar bu billette yoktu. Öncelikle bunu düzenlemeliler. Bir diğer husus ise Tepsi minareye çıkarken merdivenler çok (11.5 m yüksekliği) ve yapısı gereği gittikçe daralıyor. Ne yazık ki bir sıra gözetilmeksizin için yukarı çıktığınızda sıra oluyor orada karmaşaya neden oluyor. Bir görevlinin (en azından belirli saatlerde) belirli sayıda kişi yukarı çıkınca diğer gelenleri yukarıdakiler inmeden içeri almaması gerekiyor, çünkü bizim insanımız bir bekçi olmadan ne yazık ki bunu beceremiyor. Normalde tarihi eserlerin dokusuna zarar verilmemesi (kamera tabela vs) konusunda hassasım fakat Tepsi minarenin içine verilen zararları görünce bir kamera takılması ve yazma-çizme ile zarar verenlerin tespit edilip cezalandırılması gerekiyor. Tarihimizin çok güzel eserlerinden biri olan bu yapının da daha dikkatli korunması gerektiğini düşünüyorum. Puan kırmamın sebebi yapının güzelliğinde kusur olmasından değil, yapıya gösterilmeyen saygıdan kaynaklı.

Halk arasında saat kulesi de denilen Tepsi Minare, kitabesine göre Saltuklu Emirlerinden Muzaffer Gazi bin Ebü’l Kasim tarafından 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Minare, sur duvarları hizasına kadar renkli kesme taşlarla örülü kaide üzerinde, tuğla örülü gövdeye sahiptir. Silindirik gövde, asağıdan yukarıya doğru daralarak yükselir. Şerefeden yukarısı zaman içinde yıkılmıştır. Bu bölüm 1800lerin sonunda Avrupai tarzda(Barok) ahşap malzeme ile yenilenmiş ve içine saat yerleştirilmiştir. Saat 2020 yılında mekanizması yenilenerek çalışır duruma getirilmiştir. Tepsi Minare, Karahanlı ve Büyük Selçuklu döneminde inşa edilen minarelerin geleneğini Anadolu’da sürdüren en eski minarelerden biridir. Kalenin içinden girilen minarenin 65 adet merdiveni bulunmakta ve minarenin bitimine sonradan inşa edilen üst tarafa çıkış için de ahşap dar bir merdiven kullanılmaktadır. Merdivenler çok dik olduğu için yukarı çıkmak epey yorucu haberiniz olsun tepede 10 dakika kendime gelemedim :)

Erzurum kalesi içinde 65 taş, 10 ahşap toplam 75 basamakla çıkılan ve Erzurum’un her tarafını 360 derece seyredilebilecek kule. Saat kulesinin makinesi 1877 tarihli. Kalede kayda değer eser olarak saat kulesi, mescit, toplar, top gülleleri sayılabilir.

Kalenin içinde bulunuyor. Muzekart geçerli kaleye girişte. Çıkış ve inişte merdivenler dik ve dar olduğu için zorlanabilirsiniz. Ancak çıktığınız zaman harika bir Erzurum manzarası sizi karşılıyor.

Saltuklu emiri Muzaffer Gazi tarafından 12. yy'da inşa edilmiş bu tepsi minare 19. yy'da onarım sırasında şerefe eklenirken saat de konulmuş. Erzurum kalesinin içinde yer alıyor.