Mansur Baba Türbesi

Hoca Ahmet Yesevi'nin ilk hocası olan ve Kazakistan Türkistan'da kadim Otrar kenti yakınlarında türbesi olan Seyyid Aslan Baba'nın öğrencisi Ahmet Yasevi'ye emanet ettiği ve Yasevi'nin Anadolu'ya giden Türkmen aşiretleriyle gönderdiği, 1198'de Harput'ta vefat eden oğlu Seyyid Baba'nın türbesi gövdesi ve çatışı sekizgen planlı, sarı kesme taştan, iki katlı olarak sonradan Osmanlı döneminde yapılmış. Artukoğullarınca yapılan orijinal türbe 1234'te Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından şehrin zaptı sırasında tahrip olmuş. 1514'te varlığı bilinen türbe, zaviye ve mescit yıkılıp uzun yıllar arsa olarak kalmış. Daha sonra, rivayete göre üzerindeki eski bir evde oturan kadının rüyasına giren ak sakallı bir zat kadına, üzerime pis su döküyorsunuz, ya dökmeyin yada yerimi değiştirin demesi üzerine kadın beyzadeye gidip durumu anlatmış. Yapılan kazıda içinde çürümemiş erkek cesedi bulunan, taşında Baba Mansur yazan büyük bir lahit ve iki çocuk mezarı çıkmış. Saray tarafından türbe ve yanına bir zaviye yapılmış

Hoca Ahmet Yesevi'nin ilk hocası olan ve Kazakistan Türkistan'da kadim Otrar kenti yakınlarında türbesi olan Seyyid Aslan Baba'nın öğrencisi Ahmet Yasevi'ye emanet ettiği ve Yasevi'nin Anadolu'ya giden Türkmen aşiretleriyle gönderdiği, 1198'de Harput'ta vefat eden oğlu Seyyid Baba'nın türbesi gövdesi ve çatışı sekizgen planlı, sarı kesme taştan, iki katlı olarak sonradan Osmanlı döneminde yapılmış. Artukoğullarınca yapılan orijinal türbe 1234'te Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından şehrin zaptı sırasında tahrip olmuş. 1514'te varlığı bilinen türbe, zaviye ve mescit yıkılıp uzun yıllar arsa olarak kalmış. Daha sonra, rivayete göre üzerindeki eski bir evde oturan kadının rüyasına glren ak sakallı bir zat kadına, üzerime pis su döküyorsunuz, ya dökmeyin yada yerimi değiştirin demesi üzerine kadın beyzadeye gidip durumu anlatmış. Yapılan kazıda içinde çürümemiş erkek cesedi bulunan, taşında Baba Mansur yazan büyük bir lahit ve iki çocuk mezarı çıkmış. Saray tarafından türbe ve yanına bir zaviye yapılmış.

Baba Mansur Ocağı Alevi ocaklarından biridir; kaynaklara göre Baba Mansur, Hoca Ahmed Yesevî'nin öğrencilerindendir; ölümü 1197-98 olarak kabul edilmektedir.

Harput' ta bulunan eski adıyla “Cami-i kebir mahallesindeki bu zaviye bugün halk arasında “Mansur Baba Türbesi” olarak bilinir. 16 YY.’a ait bir vakfiyesi mevcut olup bu tarihlerde yıllık geliri 8980 akçedir.” Rivayete göre Şahende isimli bir kadının gördüğü rüya üzerine Harput’un manevi büyüklerinden Beyzade efendinin huzurunda yapılan kazıda büyük bir lahit meydana çıkmış ve içinde bir erkek, bir kadın ve iki de çocuk mezarının bulunduğu görülmüştür.” Erkeğin mezarı açıldığında çürümemiş bir cesetle karşılaşılmış ve durum telgrafla Meşihat’a (Şeyhülislamlık) bildirilmiş ve gelen cevap üzerine bir türbe yaptırılmış ve “mezar taşına atfen” türbeye Mansur Baba adı verilmiştir. Kimi kaynaklara göre türbedeki mezarların Artuklu hanedanına ait olabileceği ifade edilmektedir. Yeniden onarılan ve ziyarete açılan Mansur Baba türbesi sekizgen planlı olup iç kısmı orijinal şeklini muhafaza etmektedir. Üst örtü sistemi sonradan yapılmıştır. İki katı anıtsal bir yapıdır.

mansur-baba-1.jpg Harput Kalesi’ne giden yolun solunda bulunan Mansur Baba Türbesi, sekizgen planlı olup duvarları kesme taştan yapılmıştır. İç kısmı orijinal şeklini muhafaza etmekte olan iki katlı anıtsal yapının üst örtü sistemi sonradan yapılmıştır. İçerisinde Mansur Baba ve ailesine ait olduğu bilinen dört sanduka bulunmaktadır. “Cami-i kebir mahallesinde bulunan bu zaviye bugün halk arasında “Mansur Baba Türbesi” olarak bilinir. 16. yüzyıla ait bir vakfiyesi mevcut olup bu tarihlerde yıllık geliri 8980 akçedir.” Rivayete göre Şahende isimli bir kadının gördüğü rüya üzerine Harput’un manevi büyüklerinden ve keşif ehli Beyzâde Efendi’nin ve bir grup insanın huzurunda yapılan kazıda büyük bir lahit meydana çıkmış ve içinde bir erkek, bir kadın ve iki de çocuk mezarının bulunduğu görülmüştür. Erkeğin mezarı açıldığında çürümemiş bir cesetle karşılaşılmış ve durum telgrafla Meşihat’a bildirilmiş ve gelen cevap üzerine bir türbe yaptırılmış ve “mezar taşına atfen” türbeye Mansur Baba adı verilmiştir. Sekizgen planlı yapının üst örtü sistemi, 1976 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından piramidal bir çatı ile örtülmüştür.