Ulus

Adını, 11. yüzyılda bölgeye yerleşen Bozulus Türkleri’nden veya paylaşmak anlamına gelen “üleşmek” fiilinden aldığı rivayet edilen Ulus, Bartın ile aynı tarih ve kültür derinliğini yaşar. Ulus, doğa harikası Uluyayla, Ardıç ve Gezen Yaylaları, büyüleyici Ulukaya Şelalesi ve birbirinden ilginç doğal güzellikler sergileyen mağara, şelale ve kanyonlarla ziyaretçilerin ilgisini çeker.

Ulus, Bartın'ın güneydoğu yönünde, Ulus ve Eldeş çaylarının birleştiği bir vadide kurulmuştur. Doğusunda İğneciler, batısında Ulu Kaya ve Kara Kaya dağları bulunmaktadır. Ulu Kaya Köyü yakınında ise şelale ve kanyon oluşmuştur. Batıdaki Ulu Yayla eteklerinde Eldeş Vadisinin uzunluğu 30 km. civarındadır. Ulus'un tarihi M.Ö.3000 yılına kadar uzanmaktadır. M.Ö. 2000- 800 Yılları arasında yöreye önce doğudan, sonra da batıdan göçler olmuş, sırasıyla Hititliler ve Gasgalar egemenliklerini kurmuşlardır. Türklerin bölgeye ilk kez yerleşmeleri Bozulus Türkmenleri ile başlamaktadır. Yıldırım Beyazıt Ulus'u 1392 yılında Osmanlı sınırlarına dahil etmiş, Anadolu Selçukluları zamanında da yöre, Candaroğulları'nda kalmıştır. Osmanlılar zamanında Ulus, küçük bir yerleşim merkezidir. İlçenin ismi "üleşmek" mastarından türetilerek "Ülüş" olarak ifade edilmiştir. Moğolca'ya ise "Ulus" şeklinde geçmiştir. Aynı zamanda "Ulus" söyleminin, içinde yaşayan insanlarla birlikte ülkenin bir şehzadeye verilen bölümü, anlamına geldiği de ifade edilmektedir. Uluslu İbrahim Hamdi Efendi (18.yy başlarında) kaleme aldığı " Atlas " adlı eserinde " Ulu yaylak ve Gökbeli ormanları, değil Osmanlı' ya bütün cihana yeter " diyerek bölgenin bitki örtüsü hakkında bize bilgi vermektedir. Ulus, Safranbolu'ya bağlı bir Nahiye konumunda iken, 8 Ağustos 1944 tarihinde Zonguldak'a bağlı İlçe durumuna gelmiştir. 28 Ağustos 1991 gün ve 3760 sayılı kanunla da Bartın'ın bir ilçesi olmuştur.