Antik Kütüphaneler

Ülkemizdeki 49.537 kütüphane bilgiye duyulan ihtiyacın ve öğrenmeye verilen değerin bir yansıması niteliği taşısa da asırlar öncesinde var olan ve tarihin derinliklerinde kaybolmuş olan 📚antik kütüphanelerin gölgesinde kalıyor. Zamanın ötesindeki bilgelikleri, el yazmalarının eşsiz güzellikleriyle koruyan bu antik kütüphaneler, bilginin en değerli merkezleri olarak tanınıyor. O zaman gelin hep birlikte birbirinden değerli 5 antik kütüphanenin hikâyesini keşfedelim. 👀

Asurbanipal Kütüphanesi

Asurbanipal Kütüphanesi, Asur hükümdarı Asurbanipal'in MÖ 7. yy.’da kurduğu ve dünyanın bilinen en eski kütüphanesi olan Asurbanipal Kütüphanesi, Irak Ninova'da bulunuyordu. Konularına göre düzenlenmiş yaklaşık 30.000 çivi yazılı tablet içeren bu eşsiz kütüphane arşiv belgeleri, dini ritüeller, bilimsel metinler ve 4.000 yıllık "Gılgamış Destanı" gibi edebiyat eserlerine ev sahipliği yapıyordu. Kitap aşığı Asurbanipal, kütüphanesinin çoğunu Babil'den ve fethettiği diğer bölgelerden eserleri yağmalayarak derledi. İlginçtir ki, Asurbanipal, tabletlerin çoğunu yağma yoluyla ele geçirmiş olsa da hırsızlık konusunda büyük bir endişe taşıyordu. Bir yazıtta, tabletlerinin çalınması halinde tanrıların onu lanetleyeceği, adını ve soyunu sileceği belirtiliyor. Arkeologlar tarafından 1849 yılında gün yüzüne çıkarılan kütüphane içeriğinin çoğu şu anda Londra'daki British Museum'da sergileniyor. 🏰

Celsus Kütüphanesi

Celsus Kütüphanesi, Roma İmparatorluğu döneminde Roma şehrinde 20'den fazla büyük kütüphane bulunuyordu. Bu göz kamaştırıcı edebiyat koleksiyonlarını barındıran bu kütüphane sadece başkent değildi. MS 120 civarında, Roma konsülü Tiberius Julius Celsus Polemaeanus'un oğlu, babası için Efes şehrinde bir anma kütüphanesi inşa etti. Yaklaşık 12.000 parşömeni 📜barındırabilecek şekilde tasarlanan kütüphanenin en çarpıcı özelliği hiç şüphesiz içeride süslü bir lahdin içine gömülmüş olan Celsus idi. Celsus Kütüphanesi'nin süslü cephesi ve içerisinde Bilgelik, Erdem, Zeka ve Bilgi'yi temsil eden dört heykel Efes Antik Kenti içerisinde ziyaretçilerini etkilemeye devam ediyor. 😮

Bilgelik Evi

Bilgelik Evi, Bağdat, Bilgelik Evi ile öğrenim ve kültürde önemli bir merkezdi. MS 9. yüzyılda Abbasiler tarafından kurulan bu kurum, matematik, astronomi, bilim, tıp ve felsefe alanlarına odaklanan Farsça, Hintçe ve Yunanca el yazmalarıyla dolu büyük bir kütüphaneyi içeriyordu. Orta Doğu'nun önde gelen akademisyenleri, Arapçaya çeviri ve metin incelemek için Bilgelik Evi'ni ziyaret etti. Matematikçi el-Harezmi ve "Arapların Filozofu" olarak adlandırılan el-Kindi gibi önemli düşünürler burada yer aldı. Ancak 1258'de Moğollar'ın Bağdat'ı yağmalamasıyla korkunç bir sonla sonuçlandı. Efsaneye göre, o kadar çok kitap Dicle Nehri'ne atıldı ki, suları mürekkepten siyaha döndü. 📃

Papirüs Villası

Papirüs Villası, Antik çağın en büyük kütüphanesi olmasa da "Papirüs Villası" koleksiyonu günümüze ulaşan tek kütüphanedir. Yaklaşık 1,800 parşömen Julius Sezar'ın kayınpederi tarafından inşa edilen bir villada bulunuyordu. Vezüv Yanardağı MS 79'da patladığında🌋, kütüphane 90 metrelik volkanik malzeme altında gömüldü ve volkanik tabakalar sayesinde korunmuş oldu. 18. yüzyılda yeniden keşfedilen kütüphanedeki yazıtlar her ne kadar korunmuş olsa da okunmaları neredeyse imkansız hale gelmişti. Dijital fotoğraflandırma, x-ray çalışmaları gibi günümüz teknolojileri ile halen incelenen parşömenler Napoli Ulusal Müzesi'nde yer alıyor.

Bergama (Pergamon) Kütüphanesi

Bergama (Pergamon) Kütüphanesi, MÖ 3. yy.da Attalid hanedanının inşa ettiği Pergamon Kütüphanesi, Bergama'da yer alır ve yaklaşık 200.000 parşömenlik eseri barındırmıştır. Athena'ya adanmış bir tapınak kompleksinin parçası olanı ve dört odadan oluştuğuna inanılan kütüphanenin üç odası kitap içeriği için ve diğeri ise ziyafetler ve akademik konferanslar için bir toplantı salonu olarak hizmet ediyordu. Antik tarihçi Pliny'ye göre, İskenderiye Kütüphanesi ile büyük bir rekabet içindeydi ve her iki kütüphane de metin koleksiyonları için yarıştı. Bergama, papirüs sevkiyatının durdurulduğu bir efsaneyle de anıldı ve döneminde parşömen üretim merkezi haline de geldi.